Halle is een Solidaire Gemeente
Op de vijfde verjaardag van de EU-Turkijedeal vragen een tiental Vlaamse Steden en Gemeenten samen met vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties dat België haar verantwoordelijkheid neemt in de komende onderhandelingen van het Europees pact voor asiel en migratie. Volgens de ‘Solidaire Gemeenten’ moet België daarbij mensenrechten en Europese solidariteit centraal zetten en een voortrekkersrol opnemen bij solidaire initiatieven voor mensen op de vlucht. De gemeenten tonen alvast zelf hoe dat kan.
Gent, Leuven, Brugge, Bornem, Veurne, Lichtervelde, Halle, Genk, Tessenderlo, Vilvoorde, Deinze, Hove, Zwijndrecht, Merelbeke en Puurs-Sint-Amands. Allemaal zorgen ze er met hun eigen aanpak voor dat vluchtelingen in hun gemeente op menselijke wijze opgevangen en begeleid worden.
Dat kan op verschillende manieren. De gemeente kan in opvangplaatsen voorzien voor mensen op de vlucht, ze kan haar inwoners aanmoedigen om voogd of pleegouder te worden van minderjarige vluchtelingen, of ze kan initiatieven stimuleren om mensen op de vlucht te betrekken in het verenigingsleven.
Halle is één van de Solidaire Gemeenten. De stad voorziet bijvoorbeeld vier doorgangswoningen als tijdelijke woonst voor erkende vluchtelingen die zich in een noodsituatie bevinden. “Erkende vluchtelingen hebben maar 2 maanden de tijd om na hun erkenning een woning te vinden op de private huurmarkt. Die tijdspanne is veel te kort om iets te vinden, laat staan een weloverwogen keuze te maken”, legt Bart Haerens uit, medewerker van de lokale Vluchtelingenwerking. “Een verlenging van hun begeleiding en opvang via een doorgangswoning bezorgt de vluchtelingen de nodige rust om een doordachte woonkeuze te maken”, gaat Haerens verder.
De stad investeert daarnaast ook actief in een buddywerking. Daarbij worden Hallenaren als buddy gekoppeld aan vluchtelingen om hen te helpen een sociaal netwerk uit te bouwen.
“Een solidaire gemeente geeft zelf het goede voorbeeld en zet in op een kwaliteitsvolle bescherming en begeleiding van mensen op de vlucht”, legt Jana Van Acker uit, woordvoerder van het platform #ikbensolidair.
Solidaire Gemeenten
Het concept ‘Solidaire Gemeente’ bestaat sinds 2020. Door de coronacrisis sloot Griekenland haar grenzen waardoor nog meer mensen op de vlucht in kampen kwamen vast te zitten. Vaak in erbarmelijke omstandigheden, zonder dat ze asiel konden aanvragen en zonder zicht op een uitweg. De Solidaire Gemeenten toonden zich bereid mensen, in eerste instantie kinderen zonder ouders en andere kwetsbare profielen, uit de vluchtelingenkampen in hun gemeente op te vangen. Samen met #ikbensolidair, een samenwerkingsverband tussen armoede-, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties en vrijwilligersgroepen, vroegen ze een engagement tot relocatie van de Federale overheid.
Het platform #ikbensolidair en de Solidaire Gemeenten maken vandaag opnieuw een statement. “We vinden het belangrijk om als gemeenten een signaal te geven aan de Federale Overheid. Het is in ieders belang dat mensen op de vlucht hier zo goed mogelijk omkaderd worden en een leven kunnen opbouwen in onze samenleving. Zo kunnen ze zelf een steentje bijdragen in de maatschappij, met al haar rechten en plichten”, zegt Van Acker.
De organisaties reiken de hand naar alle Vlaamse en Brusselse Steden en Gemeenten om zich aan te sluiten bij het initiatief.
België in Europa
Waar de solidaire gemeenten pogingen tot slagen ondernemen, daar laat het Europese beleid de wensen over. Europa biedt volgens de initiatiefnemers te weinig bescherming aan mensen op de vlucht. Duizenden mensen zitten maanden of jaren vast aan de Europese grenzen. “De situatie is uitgemond in een humanitaire crisis”, stelt Van Acker. “Mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, ernstige mensenrechtenschendingen en geweld worden er vastgehouden in vreselijke omstandigheden, in tenten die overstromen, met onvoldoende toegang tot basisvoorzieningen, juridische bijstand of asielprocedures”.
De Solidaire Gemeenten geloven dat een betere en menselijke aanpak wel mogelijk is. Het lokale niveau kan daarbij een cruciale rol spelen maar dit kan enkel slagen als er voldoende solidariteit is bij de Europese lidstaten, waaronder België. De Solidaire Gemeenten verwachten dat België een voortrekkersrol opneemt bij bijvoorbeeld de relocatie uit Griekenland en andere zuiderse landen van de Europese Unie. Die landen moeten nu noodgedwongen de meeste mensen op de vlucht opvangen.
Gecontesteerde EU-Turkijedeal
18 maart is de betreurenswaardige vijfde verjaardag van de EU-Turkijedeal. In 2016 sloten de Europese Unie en Turkije een akkoord om de ‘vluchtelingenstroom’ uit Syrië te beperken. Op de vlucht voor de aanhoudende oorlog in Syrië probeerden vele Syrische vluchtelingen vanuit Turkije Griekenland te bereiken. Turkije zou o.a. meer grenscontroles uitvoeren zodat vluchtelingen moeilijker de oversteek kunnen maken. Europa betaalde in ruil zes miljard euro die naar projecten gaan om de leefomstandigheden van Syrische vluchtelingen in Turkije te verbeteren.
Vandaag leven bijna vier miljoen mensen op de vlucht in Turkije nog steeds in erg moeilijke omstandigheden. In Griekenland zitten duizenden mensen vast op de eilanden. Daarbij schrikt de overheid er niet van terug mensen terug op zee richting Turkije te duwen, de zogenaamde pushbacks, zonder hen de kans te bieden om asiel aan te vragen.
“De huidige chaos helpt niemand vooruit, de samenleving niet, en al zeker de mensen op de vlucht zelf niet”, benadrukt Van Acker. “Vandaag tonen we dat er veel solidariteit bestaat in de Vlaamse samenleving. Als de lokale besturen én de regionale overheden samen hun verantwoordelijkheid nemen, dan wordt iedereen er beter van”, klinkt het in koor.
Meer informatie