Hilde Lemey

De lockdown in 2020 was het ideale moment  voor Hilde om alle hoeden die ze de afgelopen 30 jaar verzamelde van onder het stof te halen. Het resultaat is Kalpak: een kleurrijk museum waar verhalen over hoofddeksels je de wereld laten zien!

De afgelopen 2 jaar heb je jouw huis omgetoverd tot een hoedenmuseum.
Hilde: Zelf noem ik het graag een wonderkamer. Privé musea toonden in de late middeleeuwen de wereld in miniatuur. Precies wat mijn hoeden ook doen: elk exemplaar vertelt een uniek verhaal over mensen en hun gewoonten. In totaal staan hier zo’n 170 exemplaren. Het werk van 30 jaar verzamelen. Op de kop getikt tijdens het reizen en mijn verblijven in het buitenland, of gekregen van vrienden en familie. En zeggen dat het allemaal begon met dat ene hoedje dat ik droeg op het trouwfeest van mijn zus.  (lacht)

Met je collectie neem je bezoekers mee op reis.
Hilde: De lockdown was het ideale moment om werk te maken van een grote droom. De hele verzameling van zolder halen en research doen voor een echte tentoonstelling: ‘Hoed af, de wereld’. Al 2 jaar ben ik er intens mee bezig en hoe meer ik erover lees, hoe interessanter al die hoofddeksels blijken. Er valt ook zoveel te vertellen: welke materialen en technieken zijn er gebruikt? Maar ook welke symboliek zit erachter en welke rituelen zijn eraan verbonden?  Zo vind je op Afrikaanse hoofddeksels veel verwijzingen naar fabeldieren, zoals het spinnetje Anansi. Klein, ontzettend slim en het symbool van verzet toen het voor slaven verboden was om hun eigen cultuur uit te dragen.

De hoeden illustreren je liefde voor het reizen.
Hilde: Ja, met mijn vriend heb ik veel mooie fietsreizen gemaakt. Met de fiets middendoor een streek trekken, geeft je de kansen om mensen van kortbij te leren kennen. Het is trouwens tijdens zo’n reis doorheen China in 1991 dat ik het allereerste exemplaar voor mijn verzameling heb gekocht: een kinderhoedje van de keizerlijke familie. Wist je trouwens dat die flapjes niet bestemd zijn om kinderoortjes te beschermen tegen de kou, maar wel tegen de ongeschikte praat van volwassenen?

Je hebt ook 15 jaar in het buitenland gewerkt.
Hilde: Als onderwijsadviseur heb ik onder andere in Peshawar (Pakistan) en in Afghanistan gewoond, maar ook, Mali, Kenia, Jemen, Benin, Azerbeidzjan, Rwanda en Congo waren een tijdje mijn thuis. Ik gaf vooral workshops rond didactiek wiskunde en wetenschappen, maar daarnaast zette ik ook in op alfabetisering en communicatietraining. Daarvoor gebruikte ik elementen uit de plaatselijke cultuur. Zo leerde ik zelf heel veel bij en groeide ook mijn interesse in bijzondere hoofddeksels. Met als resultaat dat mijn dochter me telkens ze me kwam halen op de luchthaven vroeg:: “Mama, waar ga je dat nu weer zetten?” En dat 15 jaar lang. (lacht)

Met het hoedenmuseum maak je een mooie link naar je leven als leerkracht.
Hilde: Ja, want naast het museum heb ik ook een mobiele collectie. Met zo’n 30 hoeden trek ik op vraag van scholen naar de klas. Ik toon kinderen hoeden en stel hen volop vragen: wie zou deze hoed dragen? Van wat is hij gemaakt? Wat vind je van de versiering? En vervolgens vertel ik over al die plekken op de wereld waar je zeldzame hoeden vindt, en de plaatselijke materialen die de hoeden versieren. Zo prikkel ik hun nieuwsgierigheid. Het valt trouwens op hoeveel kinderen met roots in andere landen spontaan beginnen te vertellen over hun geboorteland, of dat van hun ouders of grootouders. Ik hou van hun enthousiasme.

Voor die workshops heb je een subsidie van stad Halle ontvangen.
Hilde: Klopt. Met die 2000 euro heb ik  promotiemateriaal ontwikkeld en vooral materiaal gekocht, zodat de leerlingen ook een eigen hoed kunnen knutselen. We gaan aan de slag met papier, schelpen, knopen, stof , pluimpjes. We sluiten de sessies af met een modeshow.

Waar komt de naam voor je museum vandaag?
Hilde: Het museum is genoemd naar de Kalpak: een vilten hoed die symbool staat voor de culturele identiteit van verschillende nomadengroepen In Kirgizië. Kalpak staat dan ook symbool voor een plaats waar iedereen welkom is!

Heb je nog enkele leuke verhalen over hoeden om af te sluiten?
Hilde: Mijn favoriete stukken zijn de hoeden van de Kalash, een bijzonder volk dat compleet afgelegen leeft in drie valleien in het noorden van Pakistan. Echte kunstwerkjes met prachtige kleuren. Verder zit er in mijn collectie ook een opvallend exemplaar gemaakt van mensenhaar.  Wanneer meisjes beginnen te puberen bij de Zulu’s in Zuid-Afrika, snijden ze hun haren af. Zodra ze dan de huwbare leeftijd bereiken, weven ze met die lokken een hoofddeksel voor de huwelijksceremonie. En over trouwen gesproken: bij de hoeden uit China zie je vaak een mythische vogel afgebeeld. Hierbij hoort het verhaal van een vlinder die trouwt met een luchtbel. Hun eieren worden door die vogel uitgebroed en vervolgens volgt de geboorte van 12 schepselen, waaronder de waterbuffel, de slang en de draak. Je ziet, verhalen genoeg! (lacht)

Meer info over de tentoonstelling (lopende tot en met 30 juni 2022), lezingen of workshop voor scholen? Neem contact met Hilde via e-mail: hilde.lemey@gmail.com.

Website: www.thekalpakcollection.com