Orgel in basiliek speelt opnieuw muziek

Na meer dan 12.500 uren puur meesterschap van orgelbouwer Guido Schumacher en zijn team kan je opnieuw genieten van de hemelse klanken van het Stahlhuth-orgel in onze Sint-Martinusbasiliek. Guido zelf vertelt ons alles over dit bijzondere instrument … 

Guido Schumacher: “Het laat-romantisch orgel van Georg Stahlhuth, een orgelbouwer uit Aken, is een heel ander type dan de orgels met Franse invloed die we bij ons vooral kennen. Bovendien zijn de meeste Duitse orgels tijdens de wereldoorlog vernield. Het orgel in Halle is dus bijzonder uniek.”

Hoe gaan jullie te werk bij de restauratie van zo’n stuk geschiedenis?

Guido: “Na de demontage maken we een inventaris. We meten ook nauwkeurig de beschikbare ruimte op, zodat we op het einde niet voor verrassingen staan. (lacht) Na goedkeuring van de plannen volgt de eigenlijke restauratie: van het pijpwerk, de kast en alle technische onderdelen. Vervolgens doen we een volledige proefopbouw in ons atelier: daar hebben we alle machines voor eventuele aanpassingen en zo beperken we de montagetijd in de kerk.”

Jullie hebben ook alle veranderingen aan het orgel onderzocht.

Guido: “Klopt. Om het oorspronkelijke instrument én de bijhorende klank in ere te herstellen. Daarbij is ook de buitenkant belangrijk: zo hebben we de rechterkant van de orgelkast gereconstrueerd, nadat die was verdwenen tijdens een aanpassing in de jaren ‘60. De originele kast dateerde uit 1896. Stahlhuth heeft toen zijn orgel omgebouwd, omdat zijn nieuwe elektrische systeem niet bleek te werken. En in datzelfde jaar zorgde architect Vincent Lennertz ook voor de gotisering van het koor met o.a. de bouw van een orgelkast. Gelukkig beschikten we over een van zijn ontwerptekeningen uit de archieven en konden we ons voor de details baseren op de nog aanwezige linkerkant.”

De restauratie van a tot z maakt Schumacher orgelbouw uniek.

Guido: “We werken met 17 vakmensen: schrijnwerkers, pijpenmakers, intonateurs, … Het kleinste detail van hun werk heeft uiteindelijk invloed op het instrument en dus ook op de muziek. Om het overzicht te houden in dit organisch proces en goed met het team te kunnen communiceren, heb ik orgel, muziekwetenschappen en kunstgeschiedenis gestudeerd. Pas daarna voelde ik me klaar om het werk van mijn vader verder te zetten.”

De passie voor het orgel heb je in je vaders atelier opgepikt?

Guido: “Hij was schrijnwerker. Toen hij in zijn dorp Bütgenbach gevraagd werd om het houtwerk van een orgel te herstellen, begon zijn fascinatie voor het muziekinstrument. De knepen van het vak heeft hij geleerd in 3 verschillende firma’s voor orgelbouw. Ondertussen hebben we samen orgels gebouwd over de hele wereld: van Noorwegen tot Japan. Mijn mooiste herinnering heb ik aan ons werk aan het monumentale orgel in de kathedraal in Antwerpen. Hoewel het ook wel fijn is om te weten dat er een klein orgel van ons in het Vaticaan staat.”

Eind september is, met de intonatie, de volledige restauratie van het orgel in Halle klaar.

Guido: “Een intonateur als Nicolas Alexiades is als een kunstschilder, hier een toets donker, daar wat lichter, maar dan met klanken. Na die laatste fase laten we het orgel eerst een tijdje in zijn nieuwe omgeving spelen voor de officiële inspeling door een organist. Vermoedelijk zal die in de lente van 2022 plaatsvinden. Ik kijk er alvast naar uit om te horen hoe een grote naam in de wereld van de muziek erin slaagt om alle registers open te trekken. Vooral in het decor van jullie prachtige basiliek met die fenomenale akoestiek. Dat moment, daarvoor doen we het.”